The pros and cons of switching to free and open-source digital tools and software
1. Cyflwyniad
O ran deunyddiau digidol a meddalwedd ffynhonnell agored, mae Creative Commons yn adnoddau defnyddiol i sefydliadau treftadaeth. Trwy ddefnyddio deunyddiau sydd ar gael yn rhad ac am ddim, fel delweddau, cerddoriaeth a chymwysiadau cyfrifiadurol, bydd modd arbed arian ar ffioedd trwyddedu. Hefyd, bydd modd i’ch sefydliad greu cynnwys digidol y gallwch ddewis ei ryddhau wedyn i eraill, yn enwedig os yw’r deunyddiau o fudd mawr i’r cyhoedd.
Sefydliad nid-er-elw yw Creativecommons.org a’i nod yw helpu i oresgyn rhwystrau cyfreithiol yn ymwneud â rhannu cynnwys digidol trwy greu trwyddedau ar gyfer defnyddio testun, cerddoriaeth a delweddau digidol. Trwy gyfrwng Creative Commons, mae modd i berchennog hawlfraint sicrhau bod ei waith ar gael at ddefnydd y cyhoedd mewn amrywiaeth o ffyrdd, yn ddarostyngedig i amodau amrywiol megis cydnabod y crëwr gwreiddiol.
Er enghraifft, os defnyddiwch y term ‘Heritage’ i chwilio trwy creativecommons.org, byddwch yn esgor ar fwy na 10,000 o ganlyniadau. Dyma ffordd gymharol syml o rannu eich casgliadau neu eich cynhyrchion creadigol gyda’r cyhoedd. Ar yr un pryd, gallwch hefyd ystyried defnyddio trwyddedau gwahanol er mwyn annog eraill i ailddefnyddio eich delweddau neu eich deunyddiau eraill mewn prosiectau creadigol.
Yn yr adnodd hwn mae ein harbenigwr, Ruth Daly o Brifysgol Leeds, yn esbonio sut gallwch ddefnyddio technolegau a deunyddiau ffynhonnell agored yn eich sefydliad.
2. Meddalwedd ffynhonnell agored
Yn ychwanegol at gyfryngau a chanddynt drwydded Creative Commons, gall defnyddio dewisiadau ffynhonnell agored yn hytrach na meddalwedd gyfrifiadurol â ‘brand’ arwain at arbed llawer o arian. Mae’r term ‘ffynhonnell agored’ yn cyfeirio at y ffaith fod cod ffynhonnell y feddalwedd ar gael i’r cyhoedd. Nid yw hyn bob amser yn golygu bod modd defnyddio’r feddalwedd yn rhad ac am ddim, ond yn sicr fe fydd meddalwedd ffynhonnell agored yn llawer rhatach.
Mantais hollbwysig arall sy’n perthyn i ddefnyddio meddalwedd ffynhonnell agored yw’r cymunedau a’r fforymau cymorth sy’n gysylltiedig â chynhyrchion poblogaidd, a gall y rhain gynnwys rhestrau postio, help ar-lein, a hyd yn oed nodweddion sgwrsio. I sefydliadau sy’n dymuno addasu eu swyddogaethau yn y maes, mae natur ‘ffynhonnell agored’ y feddalwedd yn golygu y gellir ychwanegu at y cod a’i newid er mwyn cael rhyngwyneb mwy pwrpasol, yn ogystal ag ychwanegu logos, neu swyddogaethau gwell ac ychwanegol o fath arall.
Ond mae’n bosibl y bydd yna rai anfanteision hefyd, e.e. efallai y bydd hi’n anos dysgu a defnyddio’r feddalwedd, neu efallai na fydd gwedd y rhyngwyneb wedi’i chynllunio cystal â chynhyrchion masnachol mwy sefydledig.
Er bod rhai cynhyrchion ffynhonnell agored wedi bod ar waith ers sawl blwyddyn ac wedi adeiladu cymuned fawr o ddatblygwyr a chyfranwyr, efallai y bydd cynhyrchion eraill o’r fath yn llai poblogaidd; o ganlyniad, ni chaiff rhai prosiectau eu cynnal, ac felly ni chânt eu datblygu’n barhaus.
Y manteision a’r anfanteision sy’n perthyn i feddalwedd ffynhonnell agored
Y manteision:
- Rhatach
- Cymorth cymunedol.
- Mae’r feddalwedd yn hawdd ei theilwra.
Yr anfanteision:
- Efallai y bydd y feddalwedd yn anodd ei defnyddio.
- Diffyg datblygiad o bosibl.
3. Opsiynau i’w harchwilio
Os penderfynwch ddefnyddio meddalwedd ffynhonnell agored, mae yna ddigonedd o opsiynau ar gael. Isod, nodir rhai opsiynau poblogaidd ar gyfer gwahanol swyddogaethau.
Dewisiadau ffynhonnell agored yn lle system weithredu Windows
- Ubuntu (y dewis amgen rhad ac am ddim mwyaf poblogaidd)
- Red Hat Linux
- FreeBSD
Meddalwedd cynhyrchiant ffynhonnell agored
Pecynnau cynhyrchiant ar gyfer swyddfeydd
Meddalwedd CRM
Rheoli prosiectau
Cyfrifyddu
Rhagor o adnoddau
Except where noted and excluding company and organisation logos this work is shared under a Creative Commons Attribution 4.0 (CC BY 4.0) Licence
Please attribute as: "The pros and cons of switching to free and open-source digital tools and software (2022) by Dr Ruth Daly supported by The National Lottery Heritage Fund, licensed under CC BY 4.0
